İHD: Gazi ve Ümraniye Katliamları'na zaman aşımı uygulanamaz

İnsan Hakları Derneği (İHD), 12-15 Mart 1995 tarihlerinde gerçekleşen ve 23 kişinin hayatını kaybettiği, en az 408 kişinin yaralandığı Gazi ve Ümraniye Katliamlarının 30. yılı dolayısıyla bir açıklama yaptı. Açıklamada, katliamın faillerinin ya beraat ettikleri ya da sembolik cezalarla korundukları vurgulanarak, adaletin sağlanmadığı ifade edildi.

İHD, yargı süreci devam ederken katliamın Ergenekon davası sanıklarıyla bağlantılarının ortaya çıktığını, gizli tanık ifadeleriyle saldırının JİTEM kurucusu Veli Küçük’ün talimatıyla bir kontrgerilla timi tarafından gerçekleştirildiğinin belirtildiğini ancak buna rağmen gerçek faillerin yargılanmadığını hatırlattı. Dernek, devlet gücü kullanılarak işlenen bu suçun zamanaşımına tabi olamayacağını ve gerçek bir yüzleşme ile adaletin sağlanması gerektiğini vurguladı.

İHD, dönemin İstanbul Valisi Hayri Kozakçıoğlu, Emniyet Müdürü Necdet Menzir, İçişleri Bakanı Nahit Menteşe, Başbakan Tansu Çiller, dönemin Emniyet Genel Müdürü Mehmet Ağar, Veli Küçük, Osman Gürbüz ve Mahmut Yıldırım gibi isimlerin de yargılanması gerektiğini belirtti. Açıklamada, katliamın tüm kontrgerilla bağlantılarının açığa çıkarılması çağrısı yapılarak, yargı kurumları ve siyasi iktidar adaleti sağlamak için göreve davet edildi.

Ne olmuştu?

12 Mart 1995’te Gazi Mahallesi’nde, genellikle Alevilerin oturduğu üç kahvehane ve bir pastane, bir otomobilden açılan ateşle tarandı. Saldırıda bir Alevi dedesi yaşamını yitirirken, çok sayıda kişi yaralandı. Olayın ardından saldırıyı protesto eden halka güvenlik güçleri tarafından ateş açıldı, 17 kişi hayatını kaybetti ve yüzlerce kişi yaralandı. Devam eden süreçte Ümraniye 1 Mayıs Mahallesi’nde yapılan protestolarda da 5 kişi öldürüldü, onlarca kişi yaralandı.

Gazi Mahallesi’ndeki ölümlerle ilgili 20 polis hakkında açılan dava, “güvenlik gerekçesiyle” Trabzon’a taşındı ve 2000 yılında sonuçlandı. 18 polis beraat ederken, iki polis memuruna kısa süreli hapis cezaları verildi. Ancak Yargıtay, cezaları bozarak daha da düşük cezalar verdi ve bu cezalar ertelendi. Polisler kısa süre içinde görevlerine geri döndü. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin yaşam hakkı ve etkili başvuru yolları ile ilgili maddelerini ihlal ettiğine hükmetti ve Türkiye’yi tazminata mahkûm etti.

Ümraniye’de 5 kişinin öldüğü olaylarla ilgili başvurulara önce takipsizlik kararı verildi. AİHM, Türkiye’yi suçlu bulunca dava açıldı, ancak zamanaşımı gerekçesiyle kapatıldı. Yargıtay bu kararı bozdu ve 2018’de iki yüzü aşkın polis hakkında dava yeniden açıldı. Ancak 23 yıl sonra görülen dava, delillere ulaşmanın imkânsızlaşması, tanıkların ve müştekilerin hayatını kaybetmiş olması gibi nedenlerle ilerleyemedi. Son olarak 18 Aralık 2023’te İstanbul Anadolu 2. Ağır Ceza Mahkemesi, sanıkların beraatine karar verdi ve katliamın failleri bir kez daha korunmuş oldu. (Haber Merkezi)